Stel, je hebt opgroeiende kinderen, je vrouw wordt ernstig ziek, je doet alle boodschappen, je verzorgt de kinderen, je kookt (aangepast), je verzorgt je vrouw, je doet de afwas, je brengt de kinderen naar school, tussendoor werk je wat en je praat veel met je vrouw. Maar dan slaat het noodlot toe: er zijn tumormarkers gesignaleerd in het bloed!

Ik weet nog zo goed hoe deze woorden in onze (Jeanet & Me) hersenen sneden. De levensverwachting werd op enkele maanden ingesteld. De praktijk maakte daar (gelukkig) 8 maanden van, maar toch… Het einde kwam in zicht en leegte werd voelbaar. De rol van weduwnaar kwam naar voren en met jonge kinderen werd dat zwaar.

Weduwnaar ben je volgens mijn gevoel dan ook altijd. Jonge kinderen horen hun moeder niet te verliezen en dit gegeven heeft me jarenlang beziggehouden. Andersom is het ook zo: ouders horen hun kind niet te verliezen. Gebeurt het toch, dan blijf je dit verlies je leven lang voelen en dat kan zwaar zijn.

Veranderingen in iemands leven kunnen een positieve draai geven aan de (zware) rol van weduwnaar. Een nieuwe partner bijvoorbeeld geeft een impuls aan de toekomst. Het verlies wordt als milder ervaren, vlakker en minder pijnlijker, maar het gemis blijft altijd. Of het nu herfst, Kerst of Pasen is.

Nieuwe partner, ik ben zo blij met jou!

Vanmorgen was het ontbijt met mijn dochters weer als vanouds: gezellig kletsend over school, Blackberry, overspannen docenten, hond Luna en natuurlijk over Curaçao. Het vaderschap met deze twee meiden voelt heel goed aan en gaf me ook een ontspannen gevoel, want wat later stelde ik voor dat ik ze naar school zou brengen. Het was weliswaar fietsweer, maar opnieuw redelijk koud. ‘Maar dan moet je vanmiddag twee keer rijden, want ik ben 13:15u uit school’, zei Laura nog bezorgd. ‘Geeft niets, het is bijna weekend’.
Het was verdomd koud in de auto, maar we zaten dicht bij elkaar. Dit knusse gezin kan ongetwijfeld verder en zo voelde het ook aan. Na een korte autorit liet ik Laura & Eline uitstappen tegenover de school. Vlakbij het uitvaartcentrum van Dela; daar waar Jeanet in 2010 opgebaard lag, maar die herinnering lag ergens ver weg. Dat was goed zo. Verwerking en acceptatie. Ik reed weer weg en zag in de achteruitkijkspiegel mijn dochters oversteken. Gelijke tred, dezelfde kleur jas, even lang donkerblond haar en weer opnieuw druk kletsend. Wat een rijkdom… om vader te zijn.

In mijn zoektocht naar informatie rondom het welzijn van een weduwnaar stuitte ik op de sterk afgenomen overlevingskansen van weduwen en weduwnaars. Juist weduwnaars hebben een veel grotere kans om eerder te sterven dan weduwen in het eerste jaar na verlies van een dierbare, als het netwerk (kinderen, familie, vrienden) onvoldoende aanwezig blijkt te zijn. Geen leuk nieuws dus, maar er is voldoende hoop voor mij.
Familie… hmm, daar kan ik heel kort over zijn. Punt uit. Het netwerk Vrienden daarentegen is tamelijk klein, maar langzaam groeiende (vooral op Facebook). Dat terrein is nogal virtueel, niet zichtbaar in huis dus. Alleen als de computer aanstaat, staat ‘dit netwerk’ aan. Kan aan staan. Toch geeft het me veel houvast. Ik hecht er dan ook wel wat waarde aan.
Jeanet en ik kregen vrij laat kinderen en dat lijkt mij nu net het voordeel als het gaat om ‘het overleven’! Mijn dochters wonen knus bij mij thuis en zijn 14 en 16 jaar oud. We vormen een heel hecht één-ouder-gezin, we delen vele gevoelens, we hebben soms wel eens woorden, maar zijn toch het liefst samen. Knus op de bank voor een goede film, of gezellig kletsend bij een gezonde maaltijd. Daarom voelt de eenzaamheid op emotioneel gebied redelijk klein aan. Het is wel aanwezig; ik kan bijvoorbeeld nooit ’s avonds laat, als de meiden slapen, gezellig doorpraten met een volwassene. Of uithuilen als het een keer nodig is. Nooit een liefdevolle knuffel van een volwassene, lekker doorzakken is er niet bij, geen lange wandeling, geen ontbijt op bed met een opbeurend gesprek. Leegte, maar dan wel gecombineerd met het vader zijn voor mijn dochters. En dit laatste is mijn grote houvast.
En zo schrijvende kom ik tot de conclusie dat het met mijn emotionele eenzaamheid wel meevalt! Dankzij twee jonge meiden (en een lieve hond).

Het leven ging verder, het blijkt gewoon vanzelf verder te gaan. Alles ging verder, alles gaat gewoon door. Het leven lijkt ook zo snel te gaan, want ineens is het 7 oktober 2011. Een jaar later. Weduwnaar voor precies een jaar. Die zin roept zoveel pijn en verdriet op, maar ook leegte en eenzaamheid, wilskracht en liefde. Het vaderschap blijkt elke dag een bijzonder houvast te zijn, maar het gemis dendert op onverwachte momenten door mijn hoofd en pijnigt mijn gevoel.

Dochters…

Vanmorgen heb ik Laura & Eline telefonisch ziek gemeld onder opgave van redenen. Ze wenste ons sterkte toe op deze tragische dag.
Op deze plek kan ik niet precies invullen hoe de meiden zich voelen bij het verlies van hun moeder. Ze komen gelukkig dagelijks veerkrachtig over en laten daarbij telkens merken dat liefde ons overeind houdt. Dochters hebben elkaar en leunen op mij en Jeanet leeft voort in deze meiden. Dat voelt heel fijn aan, maar het verdriet om het verlies zal ons altijd bijblijven. Waar ik erg van kan genieten is het samen lachen om iets, samen ondernemen, samen dineren en stoeien.
Een hecht gezin waren we; een één ouder – hecht gezin zijn we geworden en dat zal altijd zo blijven. Ook al komt er mogelijk in de nabije toekomst iemand bij. Jeanet is als moeder namelijk onvervangbaar.

Achterom kijken is nodig

Een weekje Zeeuws Vlaanderen (Boerenhol) werd in augustus 2010 snel afgewisseld met een weekendje Renesse voor ons tweetjes. Dat was ons uitje, waarin we samen nog wat konden meemaken. Het leek op afscheid nemen. September bracht donkere wolken in de vorm van toegenomen pijn. Extra morfine gaf tijdelijke verlichting. Toch zag Jeanet kans om haar eigen verjaardag (31-08), die van Eline (22-09) en die van mij (03-10) met veel liefde bij te wonen en te vieren. Dat waren, hoe pijnlijk ook, stukjes ‘afscheid nemen’ van ons drietjes.
Zo kan ik me herinneren dat we op 19 september gingen winkelen bij een tuincentrum en het was de hobby van Jeanet om leuke dingen te verzamelen. Jeanet liet haar oog vallen op een leuke tuinset, gemaakt van steigerplanken. Een vierkante tafel op een zuil en … drie verrijdbare stoelen. Hoe tekenend voor de nabije toekomst?!
De drie volgende dagen na mijn verjaardag lieten een versnelde aftakeling zien van het lichaam van Jeanet. Pijn werd heviger ervaren en de bestrijding daarvan liet soms te wensen over. Ze werd vanaf woensdagavond 6 oktober in slaap gehouden en de volgende ochtend overleed Jeanet. Een vreselijke ochtend. Haar leven was definitief ten einde; mij achterlatend met twee schatten van dochters. Een rijkdom? Zeker, maar vooral een houvast, want Jeanet leeft voort in Laura & Eline. Wekenlange periodes van stress werden ineens vervangen door een soort van innerlijke rust, een pril begin van acceptatie, maar de pijn rondom dit verlies was gigantisch en bijna niet te beschrijven.

Wat ging moeizaam in het afgelopen jaar?

Ik kan schrijven: alles. De veranderingen waren overal voelbaar en zichtbaar: alleen koken, een halfleeg bed, de gedekte tafel voor drie personen, een lege stoel in de auto, de fiets van Jeanet, de regenjas aan de kapstok, de Crocks, die geparkeerd stonden naast de wasmachine, alleen koffie drinken, wandelen met hond Luna. ALLES was definitief anders.
De leegte beukte overal in op mijn gevoelens. Zo liep ik ergens in de tweede helft van de maand oktober met tranen in mijn ogen in de bouwmarkt, op zoek naar wat klusmateriaal. Ja, zelfs zo’n kort bezoekje aan de plaatselijke Karwei deed me beseffen dat ik een bijzonder mens had verloren. Daar winkelden we vaak samen; een kleurtje verf, leuke spulletjes voor de keuken, of woonkamer, of gewoon ‘even shoppen’.
Winkelen met de meiden gaf houvast, maar ik vond het in het begin nogal confronterend. Ik vroeg me telkens af wat andere mensen zouden denken van ons. ‘Hé, een man met twee dochters. Gescheiden?’ Nee, weduwnaar en nu een jaar verder.
Het was ook moeizaam in het begin om in de keuken een maaltijd voor te bereiden. Meestal kookte Jeanet, wat ze altijd met heel veel liefde en kundigheid deed. Ik kan beamen dat het haar hobby is geweest en inmiddels, dit tot genoegdoening van dochters, ook mijn hobby. Zeker in het begin heb ik menigmaal met betraande ogen het eten voorbereid. Ik zag soms niet wat ik deed. Er gingen maanden overeen, voordat ik goed en wel besefte hoeveel kookkennis ik in feite van Jeanet heb geërfd. Ik ben haar daar erg dankbaar voor.
Het huishouden, een taak die ik vanaf het prille begin altijd op me heb genomen. Ik wil er zijn voor de meiden; ik wil voor hen een veilige haven zijn en daar hoort ook een goed lopend huishouden bij. Ik doe het beslist niet uitmuntend; soms loop ik zelfs achter. Ik doe het op mijn manier, maar met liefde. Nu pas bemerk ik hoe weinig ikzelf aan het huishouden besteedde en dat spijt me. Ik loop nu de achterstand in. Wel wrang om te moeten constateren.

Samen verder, de toekomst tegemoet…

Er zijn grote veranderingen op komst en dat is het directe gevolg van de gezamenlijke keuze van twee meiden en één vader. Emigreren is een heel moedig besluit. Huis en haard verlaten voor het opbouwen van een nieuw leven. Nee, een ander leven, maar met Jeanet in  onze gedachten, in onze harten. Wij gaan ervoor en weten dat het goed is. Ons toekomstige leven is te volgen op BLOG / Curaçao. Misschien leest Jeanet wel mee…

Dit BLOG bevat nu ruim zestig berichten, verspreid over negen pagina’s. Waarschijnlijk voeg ik geen berichten meer toe en samen met dochters gaan we ons richten op heden en toekomst. We vormen een team met Jeanet voor altijd blijvend in onze harten.

© 2010-2011 / AvaLon

Een tijd geleden was ik weer ‘lukraak’ aan het Googlelen (ja, dat is echt een werkwoord geworden!) en kwam mijn eigen weblog over Jeanet Visser tegen op een professionele website, genaamd ‘Zet je leven weer op de rails‘. Deze site houdt zich actief bezig met het aanbieden van praktische hulp en deskundige begeleiding bij het rouwen na het overlijden van een dierbare. Deze periode zit vol met gevoelens als eenzaamheid, verdriet, boosheid en angst.
Ik vond het heel bijzonder en treffend om mijn geschrijf elders vermeld te zien staan. Er blijkt altijd behoefte te zijn aan mensen die (kunnen) schrijven over verlies en rouwverwerking, want niet iedereen is in staat om zijn of haar gevoelens met gebruikmaking van de juiste woorden op papier te zetten.

De gevonden pagina somt een aantal blogs op, waaronder die van Jeanet Visser. Dit ‘algemeen bekendmaken’ doet me goed, al geeft het dan een klein houvast.

Happy Moments… momenten die ik vroeger deelde met Jeanet. Dat is ook een onderdeel van het proces rouwverwerking. Mijn oudste dochter kwam thuis van het winkelen, het ‘shoppen’ dus en ze heeft echt mooie kleding gekocht. Ze praatte enthousiast over wat ze heeft gekocht. Mooie shirts, een vrolijke jurk, een sieraad. Ik was en ben blij voor haar en met haar, maar het deed tegelijkertijd pijn. Ik deelde het moment van vreugde niet meer met mijn vrouw. Dit kwam ongelooflijk hard aan. Opnieuw realiseerde ik dat ik weduwnaar ben en opnieuw ben ik blij met deze twee TOP-meiden!

Ondanks mijn rol als weduwnaar voel ik mij, mede dankzij twee liefdevolle dochters nu redelijk gelukkig, ruim een half jaar na het overlijden van Jeanet. Ik las namelijk net op Nu.nl dat gezinnen met twee dochters het gelukkigst zijn (lees: Gezinnen met twee dochters). Ook wel treffend: Jeanet & ik hebben het jarenlang bijzonder prettig gevonden om deze meiden te mogen opvoeden. De harmonie was elke dag voelbaar aanwezig en ook al hebben ze wel eens woorden; dat hoort er gewoon bij. Ik put nu dagelijks kracht en energie uit hun aanwezigheid, samenzijn en liefde. Het is net alsof ik de meiden nog steeds samen met Jeanet opvoed. Misschien is het ook wel zo!

Een gevoel van eenzaamheid heeft zich bijna volledig meester gemaakt van mijn welzijn. Net terug van een weekje snorkelen, duiken en chillen op Curaçao en zowel dochters als ik kampen met een knagend gevoel van heimwee. Dit was de eerste vakantie zonder Jeanet, die achteraf niet loodzwaar bleek te zijn. Eerder voor ons een vernieuwing van het plezier van leven.
Ik ben nu ruim vijf maanden weduwnaar, maar het verlies is opnieuw vreselijk veel pijn gaan doen. Een onverwacht ontslag kwam daar nog eens bovenop. De zon schijnt, maar wat moet ik daar mee? Ik moet op zoek gaan naar een houvast. Gelukkig hebben we in het weekend (familie)gasten. Ik ga een heerlijke maaltijd serveren!

Een ‘bruisend’ nieuw jaar is alweer tien dagen bezig. Ik ben dus drie maanden, drie dagen en zestien uur weduwnaar. Alles van Jeanet ligt ineens in het vorige jaar. Dit lijkt op een vorm van verwerking, van toegenomen verwijdering. Ik had gehoopt dat het nu beter met ons zou gaan, maar we slapen slecht. Ik mis Jeanet harder dan ooit tevoren en ik voel de grond onder mijn voeten wegglijden. Mijn dochters hebben me hard nodig; ik weet het en daarom moet en wil ik overeind blijven. Ik houd me vast aan het aanrecht, lees handgeschreven recepten van Jeanet en kijk naar een foto van haar die in de keuken hangt.
De psychologische put lijkt dieper dan ooit te voren op tien januari 2011. Godver, wat een triest leven en vanavond merkte ik aan het gedrag van mijn dochters dat ook zij op zoek zijn naar een houvast, een lichtpuntje. Ik hoop dat er spoedig weer licht komt in deze duisternis. Misschien aan het einde van de tunnel?

Het is alweer 1 december en gevoelsmatig raak ik een klein beetje gewend aan de permanent veranderde situatie hier in dit huis. Gisterenochtend zat ik echter op de rand van het bed, een beetje te stuntelen met mijn krukken (gebroken enkel, weet je wel…) en dacht plotseling weer aan Jeanet. Aan haar pijn, handicap, haar strijd en haar uitzicht. Ik vond Jeanet zo moedig, zo sterk. Ze hield zich goed voor ons, ze wilde het beste voor ons. Maar haar harde buik sprak boekdelen. De dood kwam steeds dichterbij en ik kon mij dit keer enigszins vermannen om niet weer in huilen uit te barsten.
Nu het ontzettend winters weer is wordt de leegte, het gemis van Jeanet weer extra aangevoeld. Dit is een nieuwe ervaring en er zullen er nog vele volgen. December staat bol van aandacht, leuke kado’s en liefde en zo moet het ook zijn.

Weduwnaar voor een maand. Ik word verdrietig van deze ‘titel’, van deze constatering. De zin roept leegte en verdriet op, maar er is ook zoiets als ‘wij drieën hebben een maand van verandering achter de rug. We bleven rechtop staan, met Jeanet in onze harten’. En ondertussen, op deze ontzettend grijze zondagochtend, huilt de hemel…
Gisterenochtend zat ik op de tweezitsbank wat te lezen. De driezitsbank was leeg en droeg slechts één sierkussen, wat vroeger op het hoog/laag bed lag. Ja, dat kussen droeg jouw hoofd, jouw dode hoofd. Dat kussen blijft nu op de bank liggen. Ik zie het als een houvast, een aandenken. Net als alle andere dingetjes: je tas, je pas, je favoriete CD’s, ja zelfs je parfum, mooie kleding en laatst geschreven boodschappenlijstje. Zo voelt het ook heel fijn aan om hier in dit huis te kunnen blijven wonen, want je bent nog overal. We koken nog steeds samen, gebruiken samen de badkamer en liggen samen in bed. Jeanet, ik kan je hulp wel gebruiken in de tuin, want de walnotenboom heeft praktisch alle bladeren laten vallen! Misschien kijk je nu mee over mijn schouders en lees je wat ik nu allemaal weer opschrijf op deze site. Dat mag, iedereen mag meelezen.

Vanmorgen precies twintig dagen geleden werd ik weduwnaar en in die periode ging er een veelvoud van dat aantal aan gedachten door mijn hoofd die verband hielden met ‘nooit meer’, ‘iemand missen’ en ‘de niet te bevatten leegte’.
Het ‘nooit meer’ zal Laura, Eline en ik nog vele jaren bezig kunnen houden; het ‘iemand missen’ evengoed. Dan denk ik aan even samen eten koken, of genieten van een lekkere maaltijd, of samen in bed kijken naar Pauw en Witteman (iets wat wij tot voor kort heel vaak en met plezier deden). De ‘niet te bevatten leegte’ lijkt hanteerbaar te zijn. Wij voelen Jeanet, wij nemen haar mee in onze gedachten, tijdens de wandelingen met hond Luna, of gewoon, even rommelen in de tuin. De aanvoelbare leegte wordt door ons drieën goed aangepakt, of gecompenseerd. We helpen elkaar daar waar nodig. Jeanet leeft voort in de meiden en ik draag bij door het telkens opnieuw vertellen / opsommen van mooie herinneringen. Toch sluipt de leegte in ons huis rond en loert om de hoek. De fiets van Jeanet staat in de garage, leegte. De regenjas van Jeanet hangt aan de kapstok, leegte. De geurtjes en make-up spulletjes op haar nachtkastje, leegte. Ja, tot zelfs de stoel naast mij in de auto, terwijl we laatst naar Diepenveen reden, leegte. De meiden speelden toen afleiding gevend met de iPad op de achterbank. Gaandeweg moet alles een plekje krijgen, maar verdriet blijft onmiskenbaar aanwezig. Toch willen we straks een mooie Kerst vieren. Hoe? Met mooie herinneringen en een goede sfeer moet dat lukken.

Gisteren liep ik samen met dochters rond op de edelstenenbeurs in Rijswijk en trachtte mijn ring af te doen. Ik vond dat ik nu zonder ring verder mocht leven. Het lukte niet; ik moest als ‘getrouwd’ door het leven gaan. Ik had echter zoiets als ‘ring aan vinger: getrouwd. Ring aan halsketting: weduwnaar.’ Pas vanavond laat kreeg ik mijn ring eraf. wat zal ik ermee doen?

Deze dag, de eerste als weduwnaar, zit er bijna op. De meiden vermaken zich met TV, internet en iPad en ik probeer orde te scheppen in mijn oerwoud van gevoelens en opgedane emoties. Ik had op een gegeven moment hoofdpijn van het huilen. Het verdriet, de pijn rondom dit verlies joeg als een Train Grande Vitesse door mijn lijf. Het deed zo zeer, niet voor te stellen.
Veel gedaan, veel geregeld en veel mensen (gek, allemaal vrouwen) gesproken. O ja, vanavond ook nog met mijn vader getelefoneerd. Wat zullen wij drieën straks slapen. En Jeanet ook… ze heeft sinds 07:15u geen pijn meer. Wij vinden berusting in deze dag, die zoveel verandering bracht in ons leven. Het is zo fijn om goede gevoelens te ervaren. Dat is wat Jeanet ook altijd voor ogen had.

Hedenochtend rond 07:15u is Jeanet heel rustig in haar slaap overleden. Het geeft ons drieën veel verdriet, maar nu kunnen we verder wandelen in het leven wat voor ons ligt. We ondersteunen elkaar en voelen een hele fijne band met elkaar. Er heerst nu een soort rust in huis. Berusting en acceptatie? Ik laat het even hierbij.