Vanmorgen liep ik langs de collage van foto’s uit het verleden: Jeanet als moeder, Jeanet als partner, Jeanet als mens. De verzameling foto’s is direct na binnenkomen zichtbaar en bevat allerlei mooie momenten tijdens vakantie, thuis of gewoon tussendoor. Het deed pijn om weer herinnerd te worden aan een bijzonder lieve vrouw. Ruim acht jaar geleden overleed ze aan de gevolgen van kanker, chemo, pech, verkeerde zorg, tumorcellen, verzwakt lichaam. Kanker is gewoon vreselijk, maar de herinneringen aan haar als mens, partner en moeder zijn en blijven heel mooi.

Het leven gaat ‘gewoon’ verder. Vallen en opstaan, genieten en weer doorgaan. Er is veel om bij stil te staan, er is ook veel om van te genieten. Zo kwamen mijn dochters vanmiddag enthousiast (en moe) terug van een soort honden-safari. Watamula (Google that!) bood de drie honden zo enorm veel plezier en vooral ruimte om te rennen. En dan denk en hoop ik dat Jeanet meekijkt en geniet, want dit is het leven. Ik weet heel goed dat ieders leven pech kent, verlies en tegenslag en dat je er altijd bovenop moet komen.

Ik heb het gevoel dat ik werkelijk in de ‘bovenop-komen-fase’ ben aanbeland en dat ik kan opruimen wat ik niet meer nodig heb, dat ik kan genieten van het dagelijks leven, dat ik (nog) minder wijn nodig heb om momenten te verzetten. Mijn nieuwe partner (alweer bijna twee jaar!) betekent heel veel voor mij. Ze is het antwoord op het alleen zijn. Ze is niet de vervangster, maar de next step in life! En Jeanet zou het prachtig vinden, want dit is wat ze zei: ‘je vindt vast weer een partner die bij je past. Ja, dat klopt. I love you Corine!

Dit is het leven waarvan genoten mag worden.

Vanmorgen was het ontbijt met mijn dochters weer als vanouds: gezellig kletsend over school, Blackberry, overspannen docenten, hond Luna en natuurlijk over Curaçao. Het vaderschap met deze twee meiden voelt heel goed aan en gaf me ook een ontspannen gevoel, want wat later stelde ik voor dat ik ze naar school zou brengen. Het was weliswaar fietsweer, maar opnieuw redelijk koud. ‘Maar dan moet je vanmiddag twee keer rijden, want ik ben 13:15u uit school’, zei Laura nog bezorgd. ‘Geeft niets, het is bijna weekend’.
Het was verdomd koud in de auto, maar we zaten dicht bij elkaar. Dit knusse gezin kan ongetwijfeld verder en zo voelde het ook aan. Na een korte autorit liet ik Laura & Eline uitstappen tegenover de school. Vlakbij het uitvaartcentrum van Dela; daar waar Jeanet in 2010 opgebaard lag, maar die herinnering lag ergens ver weg. Dat was goed zo. Verwerking en acceptatie. Ik reed weer weg en zag in de achteruitkijkspiegel mijn dochters oversteken. Gelijke tred, dezelfde kleur jas, even lang donkerblond haar en weer opnieuw druk kletsend. Wat een rijkdom… om vader te zijn.

Het leven ging verder, het blijkt gewoon vanzelf verder te gaan. Alles ging verder, alles gaat gewoon door. Het leven lijkt ook zo snel te gaan, want ineens is het 7 oktober 2011. Een jaar later. Weduwnaar voor precies een jaar. Die zin roept zoveel pijn en verdriet op, maar ook leegte en eenzaamheid, wilskracht en liefde. Het vaderschap blijkt elke dag een bijzonder houvast te zijn, maar het gemis dendert op onverwachte momenten door mijn hoofd en pijnigt mijn gevoel.

Dochters…

Vanmorgen heb ik Laura & Eline telefonisch ziek gemeld onder opgave van redenen. Ze wenste ons sterkte toe op deze tragische dag.
Op deze plek kan ik niet precies invullen hoe de meiden zich voelen bij het verlies van hun moeder. Ze komen gelukkig dagelijks veerkrachtig over en laten daarbij telkens merken dat liefde ons overeind houdt. Dochters hebben elkaar en leunen op mij en Jeanet leeft voort in deze meiden. Dat voelt heel fijn aan, maar het verdriet om het verlies zal ons altijd bijblijven. Waar ik erg van kan genieten is het samen lachen om iets, samen ondernemen, samen dineren en stoeien.
Een hecht gezin waren we; een één ouder – hecht gezin zijn we geworden en dat zal altijd zo blijven. Ook al komt er mogelijk in de nabije toekomst iemand bij. Jeanet is als moeder namelijk onvervangbaar.

Achterom kijken is nodig

Een weekje Zeeuws Vlaanderen (Boerenhol) werd in augustus 2010 snel afgewisseld met een weekendje Renesse voor ons tweetjes. Dat was ons uitje, waarin we samen nog wat konden meemaken. Het leek op afscheid nemen. September bracht donkere wolken in de vorm van toegenomen pijn. Extra morfine gaf tijdelijke verlichting. Toch zag Jeanet kans om haar eigen verjaardag (31-08), die van Eline (22-09) en die van mij (03-10) met veel liefde bij te wonen en te vieren. Dat waren, hoe pijnlijk ook, stukjes ‘afscheid nemen’ van ons drietjes.
Zo kan ik me herinneren dat we op 19 september gingen winkelen bij een tuincentrum en het was de hobby van Jeanet om leuke dingen te verzamelen. Jeanet liet haar oog vallen op een leuke tuinset, gemaakt van steigerplanken. Een vierkante tafel op een zuil en … drie verrijdbare stoelen. Hoe tekenend voor de nabije toekomst?!
De drie volgende dagen na mijn verjaardag lieten een versnelde aftakeling zien van het lichaam van Jeanet. Pijn werd heviger ervaren en de bestrijding daarvan liet soms te wensen over. Ze werd vanaf woensdagavond 6 oktober in slaap gehouden en de volgende ochtend overleed Jeanet. Een vreselijke ochtend. Haar leven was definitief ten einde; mij achterlatend met twee schatten van dochters. Een rijkdom? Zeker, maar vooral een houvast, want Jeanet leeft voort in Laura & Eline. Wekenlange periodes van stress werden ineens vervangen door een soort van innerlijke rust, een pril begin van acceptatie, maar de pijn rondom dit verlies was gigantisch en bijna niet te beschrijven.

Wat ging moeizaam in het afgelopen jaar?

Ik kan schrijven: alles. De veranderingen waren overal voelbaar en zichtbaar: alleen koken, een halfleeg bed, de gedekte tafel voor drie personen, een lege stoel in de auto, de fiets van Jeanet, de regenjas aan de kapstok, de Crocks, die geparkeerd stonden naast de wasmachine, alleen koffie drinken, wandelen met hond Luna. ALLES was definitief anders.
De leegte beukte overal in op mijn gevoelens. Zo liep ik ergens in de tweede helft van de maand oktober met tranen in mijn ogen in de bouwmarkt, op zoek naar wat klusmateriaal. Ja, zelfs zo’n kort bezoekje aan de plaatselijke Karwei deed me beseffen dat ik een bijzonder mens had verloren. Daar winkelden we vaak samen; een kleurtje verf, leuke spulletjes voor de keuken, of woonkamer, of gewoon ‘even shoppen’.
Winkelen met de meiden gaf houvast, maar ik vond het in het begin nogal confronterend. Ik vroeg me telkens af wat andere mensen zouden denken van ons. ‘Hé, een man met twee dochters. Gescheiden?’ Nee, weduwnaar en nu een jaar verder.
Het was ook moeizaam in het begin om in de keuken een maaltijd voor te bereiden. Meestal kookte Jeanet, wat ze altijd met heel veel liefde en kundigheid deed. Ik kan beamen dat het haar hobby is geweest en inmiddels, dit tot genoegdoening van dochters, ook mijn hobby. Zeker in het begin heb ik menigmaal met betraande ogen het eten voorbereid. Ik zag soms niet wat ik deed. Er gingen maanden overeen, voordat ik goed en wel besefte hoeveel kookkennis ik in feite van Jeanet heb geërfd. Ik ben haar daar erg dankbaar voor.
Het huishouden, een taak die ik vanaf het prille begin altijd op me heb genomen. Ik wil er zijn voor de meiden; ik wil voor hen een veilige haven zijn en daar hoort ook een goed lopend huishouden bij. Ik doe het beslist niet uitmuntend; soms loop ik zelfs achter. Ik doe het op mijn manier, maar met liefde. Nu pas bemerk ik hoe weinig ikzelf aan het huishouden besteedde en dat spijt me. Ik loop nu de achterstand in. Wel wrang om te moeten constateren.

Samen verder, de toekomst tegemoet…

Er zijn grote veranderingen op komst en dat is het directe gevolg van de gezamenlijke keuze van twee meiden en één vader. Emigreren is een heel moedig besluit. Huis en haard verlaten voor het opbouwen van een nieuw leven. Nee, een ander leven, maar met Jeanet in  onze gedachten, in onze harten. Wij gaan ervoor en weten dat het goed is. Ons toekomstige leven is te volgen op BLOG / Curaçao. Misschien leest Jeanet wel mee…

Dit BLOG bevat nu ruim zestig berichten, verspreid over negen pagina’s. Waarschijnlijk voeg ik geen berichten meer toe en samen met dochters gaan we ons richten op heden en toekomst. We vormen een team met Jeanet voor altijd blijvend in onze harten.

© 2010-2011 / AvaLon

Vanuit je gevoel schrijven. Ja, dat kan! Zelfs als je ook weduwnaar bent en los zand als (schoon)familie om je heen hebt. Het houvast wat mijn dochters me bieden is enorm groot en staat in schril contrast met ‘de anderen’. We lijken het met zijn drietjes goed te redden; we houden het hoofd spreekwoordelijk boven water, maar de drang om te gaan emigreren wordt met de week sterker. Weg uit dit huis, weg uit Nederland, op weg naar een nieuwe, tropische toekomst.
Gisteren las ik iets interessants over het weduwnaar zijn. Even opzoeken wat dat ook al weer was.

Men beweert dat het rouwen plaats gaat vinden in verschillende fasen en dat het feitelijke rouwen pas kan beginnen op de tweede sterfdag. Ik ben het met beide ‘feiten’ totaal niet mee eens en ik spreek uit eigen ervaring. Bij fasen denk je namelijk aan opeenvolgende gebeurtenissen en dat is beslist niet de praktijk. Ik wil het liever hebben over taken, die je niet achter elkaar hoeft op te pakken, maar naar behoefte soms zelfs tegelijkertijd uitvoert. Het ene moment ben je bezig met verdriet te verwerken (ook een raar woord), het andere moment probeer je de sterk veranderde toekomstverwachtingen op een positieve manier in beeld te krijgen.
Ik stond laatst weer met tranen in mijn ogen te koken (dat was lastig, ik zag het niet goed), omdat het keukenterrein zo enorm positief kan triggeren naar Jeanet. Het andere moment genoot ik van de kracht en de wil om te (blijven) koken voor dochters en mezelf. Zoals Jeanet het altijd had gewild. Zo vermengden de taken verdriet verwerken en een dierbare een plek geven zich met elkaar. Ik kan zelfs beweren dat rouwen (treedt direct in na de dood en niet een jaar later!) dankzij twee dochters een beter verloop kent, een bredere basis ondervindt! Rouwverwerking doe je samen en ook alleen.
Na het verlies van Jeanet, mijn dierbare, heb ik allerlei emoties ervaren, die ik kan toedichten aan één van die taken. Zo was er direct na het overleden (het overkwam me circa 4 uur na de dood) een soort oerpijn voelbaar. Met een oerkreet gaf ik uiting aan dit grote verlies, met een fikse huilbui tot gevolg. Verder ligt er nog een grote taak van het accepteren, die in feite al begin dit jaar in gang werd gezet, toen de uitspraak ‘terminaal ziek’ viel. De taak van het accepteren loopt nog heel lang door, net als de taak ‘het aanpassen van de toekomstverwachtingen’.
Rouwen voelt ook letterlijk heel rauw aan, maar heeft ook een positieve werking, namelijk dat het verlies (omgeven door rouw) je bijna vanzelfsprekend dwingt om voortaan (nog) meer te laten genieten van goede momenten samen met de kinderen, of gewoon tijdens een wandeling in een door de zon overgoten bos. Zelfs het zien van broodetende mussen in je eigen achtertuin laten je een soort van geluk ervaren. Ik kan intenser genieten van kleine dingen, omdat het leven eenmalig is. Hierna is helemaal niets meer; al het geloof ten spijt. Het is echt eindig en ik wil terecht benadrukken dat je beter vóór de dood kunt LEVEN, dan ná de dood, want daar hebben je nabestaanden helemaal niets aan.
En tot slot maar hopen dat naasten voldoende steun blijven aanbieden (ook een taak), zodat Jeanet nooit vergeten wordt. Dit verlies is blijvend en zal dan ook altijd gevoeld kunnen worden in meer of mindere mate.